بزرگ ترین دایره‌المعارف کتاب شناسی شیعی چگونه شکل گرفت؟
تاریخ انتشار: ۱۲ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۷۱۴۹۶
همشهری آنلاین- گروه فرهنگی: اثر گرانسنگ «الذریعه» با نام کامل«الذریعة إلی تصانیف الشیعة»، اثر عالم اندیشمند شیخ آقا بزرگ طهرانی که با هدف ثبت نام آثار مؤلفان شیعه تألیف شده، بزرگ‌ترین دایره‌المعارف کتاب‌شناسی شیعی است که به اعتقاد بسیاری از محققان و پژوهشگران علوم دینی، کامل‌ترین کتاب‌شناسی شیعه هم محسوب می شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شروع کار تحقیق و تالیف الذریعه به زمانی برمی گردد که شیخ آقا بزرگ طهرانی تصمیم می‌گیرد کار بزرگی در حوزه کتاب‌شناسی شیعه انجام دهد که تا آن زمان نمونه و همتایی نداشت.
آقابزرگ در ۱۳۲۹ق/۱۹۱۲م به کاظمین رفت و به منظور تدوین بزرگ‌ترین دایره‌المعارف کتاب‌شناسی شیعی، یعنی الذّریعه‌الی‌تصانیف‌الشّیعه به تحقیق و تتبع پرداخت. چندی بعد به سامرا رفت و و ضمن ادامه کار خود در آنجا، در مجلس درس میرزامحمدتقی شیرازی نیز حاضر شد. در ۱۳۳۵ق/۱۹۱۷م به کاظمین بازگشت، دو سال درآنجا ماند و باز به سامرا رفت. در ۱۳۵۴ق/۱۹۳۵م به نجف بازگشت و به منظور چاپ الذریعه، چاپخانه‌ای به نام مطبعه‌السعاده بنیاد نهاد، اما دولت پادشاهی عراق به بهانه‌ای گوناگون مانع کار وی گردید. شیخ‌جلد نخستین ذریعه را در مطبعه‌الغری به چاپ رساند، اما انتشار آن، باز هم درنتیجه مخالفت دولت عراق ۶ ماه به تعویق افتاد.
آقابزرگ برای تدوین و تکمیل این دایره‌المعارف به سفرهای طولانی نیز پرداخت. از بیشتر کتابخانه‌های عمومی عراق و ایران و سوریه و فلسطین و مصر و حجاز و بسیاری از کتابخانه‌های عمومی عراق و ایران و سوریه و فلسطین و مصر و حجاز و بسیاری کتابخانه‌های خصوصی در این کشورها دیدن کرد و به بررسی کتب آن‌ها پرداخت. وی در ۶۲ کتابخانه شخصاً کاوش کرد و فهرست‌های بسیاری از کتابخانه‌های دیگر را نیز مورد مطالعه قرار داد.
فراهم شدن دایره‌المعارفی مانند الذریعه، آرزوی بسیاری از دانشمندان شیعی بود. جای خالیِ فهرست آثار نویسندگان شیعی، از مدتها پیش احساس می‌شد. در فهرست‌های مشابه از آثار دانشمندان مسلمان که توسط پژوهشگران دیگر مذاهب تدوین می‌گشت. آثار بزرگان شیعه مورد بی‌اعتنایی قرار می‌گرفت، و در همین اواخر جرجی زیدان، ادیب مسیحی عرب، در تاریخ آداب‌اللغه‌العربیه، نقش شیعه را در بنای فرهنگ اسلامی بسیار اندک شمرده بود.
این امر، بر فقهای شیعه گران افتاد و تنی چند از آنان گرد هم آمدند و ۳ تن از ایشان به قصد معرفی دانشمندان این مذهب و آثار آنان و دفع دعوی باطل جرجی زیدان وظایفی برعهده گرفتند. شرح نقش شیعیان در علوم اسلامی به سیدحسن صدر واگذار شد و وی در کتاب تأسیس‌الشیعه الکرام لفنون‌الاسلام، به این کار پرداخت. شیخ‌محمدحسین کاشف‌الغطاء در بیان نادرستی‌ها و لغزش‌های کتاب جرجی زیدان، کارشِ المراجعات‌الریحانیه والنقود والردود را آغاز کرد و آقابزرگ تألیف الذریعه را برعهده گرفت.
سیدحسن صدر همچنین بر آن بود تا نام‌های بزرگان شیعه را در مجموعه‌ای زیر عنوان وفیات‌الاعلام من‌الشیعه‌الکرام گرد آورد، اما تنها به اندکی از این کار، که به ۳ سدة نخستین تاریخ اسلام مربوط می‌شد توفیق یافت. آقابزرگ دنباله کار وی را گرفت و تدوین دایره‌المعارف رجالی بزرگی را، شامل نام‌های عالمان شیعه، از سده ۴ تا ۱۴ق/۱۰ تا ۲۰م آغاز کرد. وی ابتدا برای این مجموعه، عنوان کلی وفیات‌الاعلام‌بعدغیبه‌الامام را برگزید و چون در مجلدات مربوط به سده ۱۴ق/۲۰م ذکر نام‌های علمای زنده را نیز مصلحت شمرد، آن عنوان را به طبقات اعلام‌الشیعه تغییر داد.
کد خبر 836182 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها کتاب - نویسندگان و پدید آورندگان کتاب - معرفی و نقد تاریخ عمومی ایران شیعهمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: کتاب معرفی و نقد تاریخ عمومی ایران شیعه دایره المعارف کتاب شناسی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۷۱۴۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حمله مسلحانه به نمازگزاران شیعه در هرات
منابع خبری در غرب افغانستان اعلام کردند بر اثر حمله مسلحانه به مسجد شیعیان در هرات شماری از نمازگزاران شهید و زخمی شدند. - اخبار بین الملل -
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، افراد مسلح ناشناس به سوی نمازگزارن شیعه در شهرستان «گذره» ولایت هرات تیراندازی کردند که بر اساس گزارش‌های اولیه یک عالم دین و شماری از نمازگزاران به شهادت رسیده‌اند.
برخی منابع محلی می گویند نمازگزاران پس از اقامه نماز در شهرک «محمدیه» هنگام خارج شدن از مسجد هدف حمله دو مهاجم موتور سوار قرار گرفتند.
گفته می‌شود حجت الاسلام جاوید از بزرگان این شهرک در حادثه تروریستی مسجد امام زمان عج و پنج نفر دیگر به شهادت رسیده‌اند.
جزئیات بیشتری از این حمله تروریستی منتشر نشده است.
مقامات امنیتی هرات نیز تاکنون اظهارنظری نکرده‌اند.
دور تازه حمله به نمازگزاران در افغانستان 11 کشته برجا گذاشتایران حمله تروریستی به نمازگزاران مسجد شهر هرات را محکوم کردمحکومیت همه جانبه حمله انتحاری هراتانتهای پیام/.
مسمومیت ۲۹ پزشک با مشروبات الکلی تقلبی در شیراز